Lao động nghề thiếu kinh nghiệm thực chiến

Chàng trai 23 tuổi nói chuyên ngành của mình là làm việc với các chi tiết máy trong nhà máy, nhưng những gì giáo viên dạy anh không thực sự dùng được tại đây.

"Tôi có thể đạt 92 điểm môn lập trình nhưng khi vào nhà máy, tôi thậm chí còn không biết cách vận hành bảng điều khiển", Guo nói.

Guo cho hay nguyên nhân của việc này là do anh và nhiều sinh viên trong lớp thiếu cơ hội tự vận hành máy móc. Giáo viên hầu hết có bằng đại học, không phải công nhân lành nghề, khiến sinh viên không học được các kỹ năng cần thiết trong các khóa học thực hành.
 

Trung Quốc đang khuyến khích người học theo đuổi các ngành kỹ thuật vì muốn giải quyết tình trạng thiếu công nhân và duy trì vị trí công xưởng của thế giới. Ảnh minh họa: Brian Wang

Trung Quốc được cho là đang khuyến khích sinh viên theo đuổi các ngành kỹ thuật để giải quyết tình trạng thiếu công nhân và duy trì vị trí công xưởng của thế giới. Hồi tháng 5/2022, Bộ Nhân lực và An sinh Xã hội cho biết nước này nhắm tới việc tuyển sinh ít nhất 1,4 triệu sinh viên vào các trường cao đẳng kỹ thuật.
 

Tại đại hội đảng lần thứ 20 vào tháng 10 năm ngoái, Trung Quốc cũng nhấn mạnh việc đào tạo nhân lực có tay nghề cao là một phần quan trọng trong chiến lược phát triển lực lượng lao động chất lượng và các nhà hoạch định chính sách đã đưa ra một số cải cách trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp.
 

Động thái này được đưa ra sau khi Trung Quốc ước tính sẽ thiếu gần 30 triệu lao động trong lĩnh vực sản xuất vào năm 2025.
 

Theo Zhang Xiaorao, Giám đốc trường Cao đẳng nghề Silk Road, những người trẻ tuổi đã nhận thức được sự cần thiết phải sở hữu các kỹ năng nghề, khiến một số trường dạy nghề trở nên hấp dẫn hơn.
 

"Chúng tôi từng gặp khó khăn trong việc tuyển sinh nhưng bây giờ số lượng sinh viên lớn hơn nhiều so với nhu cầu. Chúng tôi thậm chí phải chọn lọc họ", bà Zhang nói, cho biết tình trạng thiếu lao động ở một số nhà máy giúp các sinh viên trường nghề dễ dàng tìm việc hơn những bạn có bằng đại học.
 

Dù vậy, trường gặp khó khăn trong hợp tác với doanh nghiệp.
 

"Họ không thực sự tính đến nhu cầu về nhân tài, do đó, sự hợp tác giữa các công ty và trường học trở nên yếu đi đáng kể. Nhưng sự hợp tác ấy là điều chúng tôi cần nhất lúc này", bà Zhang nói thêm.
 

Theo Sách trắng về Phát triển Giáo dục nghề nghiệp của Trung Quốc do nhà cung cấp dịch vụ kỹ thuật Đức TUV Rheinland xuất bản năm 2018, nước này có hệ thống giáo dục nghề nghiệp lớn nhất thế giới nhưng các cơ sở dạy nghề vẫn chưa nhạy bén với xu hướng thay đổi trong sản xuất.
 

Ngoài ra, chưa đến 10% giáo viên trường dạy nghề của Trung Quốc có kinh nghiệm quản lý kinh doanh hoặc sản xuất chuyên nghiệp, cũng chỉ khoảng 15% được đào tạo trong các công ty. Điều này dẫn đến hàng chục triệu học viên tốt nghiệp trường nghề nhưng lại không thể lấp đầy sự thiếu hụt gần 10 triệu công nhân tay nghề cao ở Trung Quốc.
 

Mao Yufei, một nhà nghiên cứu liên kết với Viện Nghiên cứu Việc làm Trung Quốc, nhận định đây là vấn đề lớn trong thị trường việc làm, đặc biệt các lĩnh vực sản xuất có độ chính xác cao.
 

"Thực tế là giáo dục nghề nghiệp tập trung nhiều hơn vào giảng dạy lý thuyết, đội ngũ giáo viên thiếu khả năng chuyên môn, thiết bị giảng dạy lạc hậu, hệ thống chương trình không phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và sinh viên không được đào tạo các năng lực phù hợp", Mao nhận xét.
 

Mao nhận định cần thiết phải thúc đẩy cải cách hệ thống giáo dục nghề nghiệp, bao gồm đào tạo sinh viên tốt nghiệp trường nghề theo nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp.
 

Đến năm 2025, Trung Quốc có thể đối mặt với tình trạng thiếu hụt 9,5 triệu lao động tay nghề cao trong ngành công nghệ thông tin và hơn 9 triệu người trong ngành thiết bị điện, theo Sách trắng. Nhằm thu hẹp khoảng cách này, Trung Quốc đã ban hành một chương trình cải cách vào cuối năm ngoái để tối ưu hóa hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Chính quyền địa phương được yêu cầu thành lập các khóa học về công nghệ thông tin, robotics, thiết bị điện và hàng không vũ trụ tại các trường nghề.
 

Ngoài ra, nước này ban hành Luật Giáo dục nghề nghiệp vào tháng 4/2022, nêu rõ giáo dục nghề nghiệp cũng quan trọng như giáo dục phổ thông, và có chính sách khen thưởng các công ty tăng cường hợp tác với trường dạy nghề.
 

Trung Quốc cũng cho phép học sinh từ các trường dạy nghề tham gia kỳ thi tuyển sinh đại học. Điều này nhằm giải quyết tình trạng phân biệt đối xử, khi nhiều doanh nghiệp vẫn coi bằng cấp, trình độ học vấn là điều tiên quyết trong tuyển dụng.
 

"Bây giờ họ có thể có bằng cử nhân sau khi chấp nhận học nghề. Điều này có thể giảm bớt rất nhiều gánh nặng mà họ phải đối mặt từ sự phân biệt đối xử xã hội", bà Zhang tại Trường Cao đẳng nghề Silk Road, nói.